De geschiedenis van 100 jaar Scouts en Gidsen Sint-Joris Landen in een notedop…

Geschreven door Philippe Lismont, Avontuurlijke Dwergolifant.

20 november 1919. Op die dag, nu bijna 100 jaar geleden, werd de scoutsgroep Sint-Joris Landen boven de doopvont gehouden. Pieter-Paulus Rubens, kapelaan in Landen, was reeds enkele jaren een drijvende kracht in de patronaatswerking, waar de parochie voorzag in vorming en ontspanning voor de Landense jeugd. Scouting sprak heel wat oudere patronaatsjongens aan en Rubens vond enkele Landense middenstanders als ‘beschermheren’ om de werking te ondersteunen. Op één van de eerste foto’s van de groep tellen we zo’n zestig scouts in uniform rond de bezieler van hun groep. Vanaf het begin van de jaren ’20 trekken ze er bovendien jaarlijks op uit voor een zomerkamp.

In de jaren 30 kent de groep echter een inzinking. Het vertrek van Pieter-Paulus Rubens naar een andere parochie heeft hier zeker een rol in gespeeld. De werking binnen het patronaat werd minder evident door de stichting van een lokale afdeling van de Katholieke Arbeidersjeugd, KAJ. Maar ook de economische crisis in deze periode speelt de scoutsgroep parten… Scouting was in die tijd een redelijk dure hobby: elk lid stond zelf in voor zijn uniform en kampeermateriaal. De patronaatswerking gaf ondertussen aan dat de scouts niet moesten rekenen op veel financiële ondersteuning. In 1937, na een discussie over een emmer (!), besliste de groep daarom om zelfstandig verder te gaan.

Evident was dit zeker niet. De scouts gingen op zoek naar een geschikte plaats voor hun activiteiten. Met een groep van zo’n 65 leden was het wel nodig om voldoende onderdak te voorzien. In de jaren die volgden, werd er uitgeweken naar de terreinen van Pétré aan de Stationstraat, dan weer werd er een locatie in Walsbets gebruikt. Ondanks de onzekerheid op vlak van huisvesting, ontwikkelde de groep in deze periode een goede werking, die tot vele jaren later zijn vruchten zou afwerpen.

Bij de mobilisatie en de start van de Tweede Wereldoorlog in 1940 bewezen de Landense scouts dat ‘de goede daad’ voor hen geen loze belofte was. De scouts werden ingezet voor allerlei niet-militaire doeleinden. Zo maakten ze een inventaris op van mogelijke schuilkelders, werkten als koerier voor de gemeentelijke administratie en bedienden zelfs het luchtalarm van op de watertoren. Tijdens de oorlog functioneerde de groep zoals tevoren, met slechts 1 uitzondering: zomerkampen werden niet toegelaten! Nog een belangrijke gebeurtenis uit die oorlogsjaren: in 1941 werd Henri Moniquet groepsleider, een functie die hij tot 1969 zou waarnemen!

Na de oorlog werd de nood aan een echt scoutsdomein echt voelbaar. Scouting kende een opleving en de Landense groep was geen uitzondering. Vanaf 1949 vergaderden de scouts op de terreinen van het ‘Schilderhof’ nabij Groenendael. Op dit open terrein hadden ze toestemming gekregen om een barak te plaatsen. Een jaar later werden de gronden echter te koop gesteld. Een nieuwe verhuis zag de groep niet zitten, dus werd de knoop doorgehakt: zelf kopen was de enige oplossing! VZW De Scoutsvrienden van Landen werd al snel de beheerder van het Schilderhof en in de jaren die volgden verrezen dankzij het werk van vele vrijwilligers de eerste gebouwen.

Met de komst van kapelaan Willy Cortleven kwam er in de jaren ’60 een nieuwe dynamiek op gang op het Schilderhof. Al snel deelden de scouts hun lokalen met andere Landense jeugdinitiatieven, waarvan de ‘bar’ nog steeds een overblijfsel is. Het Schilderhof werd een soort ‘jeugdhuis’, maar het project was van korte duur. Op vlak van scouting eindigen de jaren ’60 met een hoogtepunt: de viering van de

vijftigste verjaardag met een buitenlands kamp in Oberwang in 1969. Bovendien ontstond de ‘Brongroep der Meisjesgidsen’ datzelfde jaar. Er waren in de decennia vooraf reeds enkele vergeefse pogingen ondernomen om scouting voor meisjes te voorzien. Derde keer, goede keer: de meisjesgroep aan het Bronplein wist een degelijke werking uit te bouwen.

De overgang naar één groep met zowel scouts als gidsen werd ingezet op het kamp van Kalterherberg in 1976. Hoewel gemengde activiteiten niet werden toegestaan, was het toch een signaal dat er een gezamenlijke toekomst voor de boeg lag onder de naam ‘VVKM-VVKS Sint-Jorisscouts en Brongroep der Meisjesgidsen’. Korte tijd later namen ook de gidsen en hun leiding hun intrek op het Schilderhof.

Doorheen de jaren ’80 breidde de werking van de groep uit. Nieuwe werkvormen werden gekoppeld aan mooie tradities. De tak van de JIN liet zich vanaf die tijd opmerken met een openluchtfuif aan het begin van de zomer, de HawaJIN. De groep groeide tot zo’n 200 leden en leiding en dat bracht op zijn beurt weer wat werk mee voor de vrijwilligers van de VZW. Doorheen de jaren ’90 en 2000 werd het Schilderhof in een aantal fasen verfraaid en uitgebreid. Tot op de dag van vandaag is het Schilderhof de uitvalsbasis van de scoutsgroep en een plaats waar honderden kinderen hun eerste stappen in scouting gezet hebben. Dit is uiteraard een (te) beknopt overzicht van een veel rijkere geschiedenis. Tussen de jaartallen door zijn er duizenden verhalen en herinneringen van Landense scouts en gidsen te vinden…